رسیدگی به پرونده های قضایی و صدور رای در آن ها توسط قضات و با اتکا به دانش و تجربه حقوقی آن ها انجام می گیرد. اما در برخی موارد، دعوای مطرح شده، دربردارنده یک مساله تخصصی بوده که از حوزه دانش حقوقی دادرس پرونده خارج می باشد. در چنین مواردی، قاضی رسیدگی کننده به پرونده، صرفا پس ارجاع امر به کارشناس مربوطه و اخذ نظر وی قادر به صدور رای خواهد بود.

با توجه به اهمیت این مساله، دو مرجع شورای عالی کارشناسان رسمی دادگستری و مرکز امور کارشناسان رسمی قوه قضاییه، هر ساله اقدام به برگزاری آزمونی تحت عنوان آزمون کارشناسان رسمی می نمایند. نکته جالب توجه در مورد این آزمون (که در دو مرحله کتبی و مصاحبه برگزار می شود) آن است که برخلاف سایر آزمون ها، هیچ گاه دروس و منابع مورد نیاز این آزمون از طریق مراجع رسمی اعلام نمی شود و همین مساله، سردرگمی و استرس زیادی را در میان داوطلبان در مورد منابع آزمون کارشناسان رسمی ایجاد می نماید.

منابع و دروس امتحانی مشترک آزمون کارشناسان رسمی ۱۴۰۳

در هر دو آزمون کانون کارشناسان دادگستری و قوه قضائیه 1403، تعدادی از منابع و دروس امتحانی آزمون کارشناسان رسمی ۱۴۰۳، در میان رشته های مختلف، مشترک بوده که همان متون قانونی مربوط به حرفه کارشناسی می باشد. قوانینی که مطالعه آن ها جهت قبولی در آزمون کارشناسان رسمی 1403 ضروری می باشد، عبارتند از:

• قانون کانون کارشناسان رسمی دادگستری مصوب ۱۳۸۱/۰۱/۱۸
• آیین نامه اجرایی قانون کانون کارشناسان رسمی دادگستری
• ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی
• آیین نامه اجرایی ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی مصوب ۱۳۹۷/۱۱/۲۷ رئیس قوه قضائیه
• مواد مرتبط با کارشناسی در قوانین آیین دادرسی مدنی و کیفری

منابع و دروس امتحانی تخصصی آزمون کارشناسان رسمی 1403

همانطور که پیش از این گفته شد، منابع و دروس امتحانی بخش تخصصی آزمون کارشناسان رسمی، هیچ گاه از سوی مراجع رسمی برگزارکننده این آزمون اعلام نمی گردد. با این وجود، در این قسمت سعی کرده ایم تا مهم ترین منابع و دروس امتحانی تخصصی آزمون کارشناسان رسمی دادگستری و قوه قضاییه ۱۴۰۳ را که مطالعه آن ها جهت قبولی در این آزمون ضروری می باشد را معرفی نماییم.

به علاوه، به داوطلبان آزمون کارشناسان رسمی قوه قضاییه و دادگستری 1403 توصیه می گردد که با مطالعه نمونه سوالات آزمون های سال های قبل، از چگونگی طرح این سوالات و مباحثی که مطالعه آن ها جهت پاسخ به سوالات بخش تخصصی ضروری است، کسب اطلاع نمایند. 

آزمون کارشناسی رسمی نیز مانند همه آزمون‌ها دارای شرایطی جهت ثبت نام است که بطور کلی به دوسته تقسیم می‌شوند الف) شرایط خصوصی ب) شرایط عمومی، که در زیر به شرح آنها خواهیم پرداخت:

الف)‌ شرایط اختصاصی

1. حداقل مدرک تحصیلی مورد نیاز برای شرکت در آزمون کارشناسی رسمی، مدرک لیسانس (کارشناسی) از دانشگاه معتبر داخلی یا خارجی (مورد تایید وزارت علوم) می‌باشد. توجه داشته باشید مدرک داخلی ارگانها، معادل لیسانس یا مدرک دارای ارزش استخدامی مورد قبول نیست.
2. داوطلبان می‌توانند در رشته‌ای تقاضای ثبت نام نمایند که در آن رشته و یا گرایش‌های مرتبط با آن تحصیل کرده باشند، توجه داشته باشید مدرک کارشناسی شخص ملاک است و چنانچه مدرک کارشناسی فرد در رشته‌ای غیر مرتبط باشد نمی‌تواند بنابه رشته تحصیلی در مقاطع بالاتر از کارشناسی تقاضای پذیرش داشته باشد لذا مدرک کارشناسی داوطلب ملاک بوده و قابل ارائه است.
3. با توجه به اینکه کارشناس ‌باید شخصی خبره، قاطع، با تجربه و آگاه به مسائل کاری باشد، لذا می‌بایست از مدرک کارشناسی متقاضی ثبت نام در آزمون تا زمان ثبت نام آزمون کارشناسی رسمی ۵ سال گذشته باشد. درضمن ارائه گواهی سابقه کار بمدت ۵ سال الزامی می‌باشد. لازم به ذکر است گواهی سابقه کار لزوما به معنی ارائه سابقه کار با بیمه نیست.

ب) شرایط عمومی

۱- در نظر داشته باشید داوطلبان آزمون کارشناسی رسمی متقاضی ورود به حرفه‌ای هستند که نظرشان از نظر قضایی دارای اعتبار است و شانی مانند قضات دارند لذا ضروریست متقاضیان علاوه بر دانش و تجربه در عین حال  از سلامت عقلی  نیز برخوردار باشند بنابراین سن داوطلبان باید حداقل ۲۴ سال و حداکثر ۶۵ سال باشد.

۲- قابل اعتماد بودن (داشتن وثاقت) و متعهد بودن به اصل نظام و همچنین قانون اساسی.

۳- متقاضیان می‌بایست تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند.

۴- ارائه کارت پایان خدمت یا کارت معافیت: این مورد موقع اخذ پروانه کارشناسی رسمی دریافت خواهد شد و برای ثبت نام لازم به ارائه این مدرک نمی‌باشد.

۵- عدم سوء شهرت یکی از شرایط ثبت نام در آزمون کارشناسی رسمی می‌باشد.

۶- ارائه گواهی عدم سوء پیشینه کیفری، همچنین عدم محرومیت از حقوق اجتماعی.

۷- متقاضیان می‌بایست بومی همان استانی باشند که قصد شرکت در آزمون را دارند. یعنی بعنوان مثال شخصی که ساکن استان تهران است نمی‌تواند کارشناسی رسمی استان البرز شود.

ملاک بومی بودن شخص نیز این اساس است که یا مقطع تحصیلی دبیرستان را در همان استان انتخابی آزمون گذارنده باشد و یا پنج سال متوالی در استان مد نظر سکونت داشته باشد. که برای هر دو مورد ارائه مدرک نیاز می‌باشد.

۸- یکی از شرایط ثبت نام در آزمون کارشناسی رسمی ارائه گواهی عدم اعتیاد به انواع مواد مخدر که می‌بایست مورد تائید سازمان پزشکی قانونی باشد.

۹- ارائه استعلام عدم محکومیت به انفصال دائم از شغل کارشناسی.

۱۰- متقاضیان شرکت در آزمون کارشناسی رسمی نباید وکیل یا کارشناس رسمی در همان رشته یارشته دیگری باشند، درضمن از جمله شرایط ثبت نام در آزمون کارشناسی رسمی این است که داوطلب شرکت در آزمون کارشناسی رسمی نمی‌تواند کارشناس رسمی در مراجع قضایی دیگر باشند. بعنوان مثال فردی که کارشناسی رسمی دادگستری هست نمی‌تواند کارشناسی رسمی قوه قضاییه باشد مگر اینکه مجددا در آزمون کارشناسی رسمی شرکت کند و در صورت قبولی کارشناس نهاد دیگر شود.

لطفا نکات زیر در مورد ثبت نام  آزمون کارشناسی رسمی و همچنین شرایط ثبت نام در آزمون کارشناسی رسمی است توجه نمایید:

۱-   توجه داشته باشید کارشناسی رسمی دادگستری شغل محسوب نمی‌شود لذا افراد شاغل در موسسه‌های غیر دولتی و ادارات دولتی با در نظر گرفتن شرایط ثبت نام می‌توانند متقاضی شرکت در آزمون کارشناسی رسمی باشند و پس از موفقیت در این آزمون پروانه کارشناسی رسمی دادگستری را اخذ نمایند.

۲-  داوطلبان حتما دقت داشته باشند که امکان تغییر محل خدمت در حوزه قضایی تا ده سال مقدور نیست بنابراین با دقت و آگاهی بیشتری محل خدمت خود را انتخاب نمایید و همانطور که پیش‌تر گفتیم متقاضی باید حوزه‌ای را انتخاب کند که بومی آن منطقه است و در آنجا سکونت دارد.

۳-  پس از قبولی در آزمون کارشناسی رسمی، چنانچه کارشناسی قصد تغییر حوزه اشتغال داشته باشد و بخواهد در شهر یا استانی دیگر (که حائز شرایط بومی بودن در آن استان را دارا شده باشد) فعالیت کند می‌بایست مجددا در آزمون کارشناسی رسمی شرکت نماید و حد نصاب قبولی را کسب نماید.

۴-  پس از موفقیت در آزمون داوطلبان می‌بایست دو دوره کارآموزی (تحت نظر کارشناس سرپرست و قاضی سرپرست) را طی نمایند.

۵-  آزمون کارشناسی رسمی  به صورت متمرکز و گاهی غیر متمرکز و منطقه‌ای برگزار می‌شود و احتمال دارد محل برگزاری آزمون در استان دیگری نیز باشد. در ضمن توجه داشته باشید هر استان و منطقه‌ای ظرفیت پذیرش محدود دارد و ممکن است استانی در رشته‌ای پذیرش نداشته باشد. بعنوان مثال ظرفیت پذیرش رشته امور ثبتی در تهران ممکن است ۵۰ نفر باشد ولی در استان البرز ۵ نفر باشد و در استان دیگری پذیرش در این رشته صفر باشد.

۶-  منابع و سرفصل‌های آزمون کارشناسی رسمی دادگستری و قوه قضاییه یکی است و هیچ‌ تفاوتی با یکدیگر ندارند، و شامل موارد زیر خواهد شد:

الف) دروس تخصصی دانشگاه مرتبط با رشته آزمون مورد تقاضا

ب) قوانین و مقررات مربوط به کارشناسی رسمی

۷-  آزمون کارشناسی رسمی دو مرحله خواهد داشت: آزمون کتبی و مصاحبه شفاهی. بنابراین قبولی در آزمون کتبی به معنای پذیرش قطعی نیست و باید مراحل مصاحبه شفاهی،‌ گزینش را نیز باید با موفقیت پشت سر گذاشته شود.

۸-  پس از قبولی در آزمون کتبی و شفاهی کارشناسی رسمی، داوطلبان باید دوره‌های کارآموزی را در مدت زمان تعیین شده سپری نمایند. توجه داشته باشید تاخیر بیش از یک سال در مجموع مراحل کار‌آموزی و مراسم تحلیف باعث میشود قبولی داوطلب کان لم یکن تلقی شود.